2.000 Yıllık Yanmış Parşömenin Sırrı Çözülüyor

Tarih boyunca birçok yazılı eser, yangınlar, savaşlar ve doğal felaketler nedeniyle kayboldu. Ancak bazen, teknoloji ve insan azmi sayesinde geçmişin kayıp hikayeleri yeniden gün yüzüne çıkabiliyor. Son olarak, yaklaşık 2.000 yıl önce Vezüv Yanardağı’nın patlaması sırasında kül olan Herculaneum’daki antik parşömenlerden biri ilk kez okunabildi. Yanmış Parşömenler ve Kaybolan Bilgelik M.S. 79 yılında, Vezüv Yanardağı’nın patlaması Pompeii’yi yok ederken, komşu Herculaneum şehri de küller altında kaldı. Burada bulunan ve karbonlaşarak kömüre dönüşen yüzlerce parşömen, bugüne kadar açılamadığı için okunamıyordu. Bu parşömenlerin büyük bir kısmı, felsefi ve edebi içerik barındıran antik bir kütüphaneye aitti. Ancak, o dönemde kullanılan mürekkep de karbon bazlı olduğundan, kağıttan ayırt edilmesi son derece zordu. Geleneksel yöntemler, bu hassas papirüsleri zarar vermeden açmayı imkânsız hale getiriyordu. Bilim ve Yapay Zeka Birleşti Bilim insanları, bu problemi çözmek için gelişmiş X-ray tomografisi ve yapay zeka destekli görüntü analiz yöntemlerini bir araya getirdi. İngiltere’deki Diamond Light Source adlı tesis, bu parşömenlerin zarar görmeden incelenmesini sağlayacak yüksek enerjili X-ray ışınlarını kullanarak papirüslerin iç yapısını taradı. Ancak mürekkebin kağıttan ayırt edilmesi hâlâ zorlu bir süreçti. Bunun üzerine, Kaliforniya Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, yapay zeka ile yazıların tespit edilmesini sağlayan özel bir algoritma geliştirdi. Herculaneum Parşömen Yarışması adı altında düzenlenen bir etkinlikte, yüzlerce araştırmacı bu problemi çözmek için yarıştı. Yapay zeka, mürekkebin kağıttan farklı yoğunlukta olduğunu fark ederek, görünmez metinleri belirgin hale getirdi. İlk Kelimeler Gün Yüzüne Çıktı Sonuç olarak, bilim insanları 2.000 yıldır açılmadan duran parşömenlerin içeriğine ilk kez ulaşmayı başardı. İlk analizlere göre, metin Yunanca yazılmış ve felsefi içerikli olduğu tespit edildi. Büyük ihtimalle, antik Yunan filozoflarından biri tarafından kaleme alınmış bir eser olduğu düşünülüyor. Bu başarı, tarih ve arkeoloji dünyasında büyük bir heyecan yarattı. Uzmanlar, bu teknolojinin ilerleyen yıllarda diğer karbonlaşmış antik metinlerin okunmasına da yardımcı olacağını düşünüyor. Herculaneum’daki kütüphanenin geri kalan parşömenleri de incelenerek antik dünyanın bilinmeyen fikirleri gün ışığına çıkarılabilir. Sonuç: Kayıp Metinler Geri Dönüyor Bilim ve teknolojinin birleşimi sayesinde, 2.000 yıldır sessiz kalan bu parşömenler yeniden “konuşmaya” başladı. Bu yöntem, sadece Herculaneum değil, dünyanın dört bir yanındaki diğer yanmış ve zarar görmüş yazmaların da kurtarılabileceğini gösteriyor. Kim bilir, belki de gelecekte kayıp olduğu düşünülen birçok antik eser bu sayede tekrar insanlığa kazandırılabilir. Bu gelişme, tarih severler için sadece bir başlangıç. Geçmişin karanlık sayfaları, geleceğin ışığında yeniden okunuyor!